Hoe stimuleer ik gewenst gedrag?
Blijf op de hoogte en volg Lisanne
05 Maart 2018 | Nederland, Deurne
Op scholen krijgt probleemgedrag vaak meer aandacht dan correct gedrag, aldus het boek PBS in de klas. Er wordt geschreven dat leerlingen niet altijd weten welke gedragingen precies van hen wordt verwacht. “Als we leerlingen onze gedragsverwachtingen aanleren, dan moeten we ook feedback geven over wat ze laten zien” (Simonsen & Meyers, 2016). Als je wilt dat een gedraging in de toekomst herhaald wordt, dan moet – direct nadat het gedrag zich heeft voorgedaan – een specifieke en plezierige consequentie volgen, een compliment.
Volgens Simonsen & Meyers (2016) is een compliment een mogelijkheid om op gewenst gedrag te reageren. We leren allemaal door bekrachtiging, complimenteren is de meest voorkomende sociale bekrachtiger. Voor veel leerlingen is de aandacht van de docent alleen al bekrachtigend; dit soort specifieke aandacht kan de kans vergroten dat gedrag zich in de toekomst blijft voordoen. Niet alleen moeten je complimenten specifiek en toepasselijk zijn, ook moet je ervoor zorgen dat ze oprecht zijn.
Het effect van complimenten:
- Geven de ontvanger en gever een positief gevoel
- Complimenten bevorderen de prestaties
- Geeft de ontvanger het gevoel serieus genomen te worden
- Complimenten maken het leren makkelijker en leuker
- Complimenten geven de ontvanger een positief zelfbeeld
- Complimenten zorgen voor een omslag in het groepsklimaat en bij jezelf
- Verbetert de relatie tussen de leerlingen onderling en leerling-leerkracht.
Als gewenst gedrag beloond wordt zal dit gedrag zich ook herhalen voor opnieuw een beloning. Pavlov was een van de eerste onderzoekers van de geconditioneerde reflexen. Dit is een leerproces waardoor een prikkel leidt tot frequentieverandering in de uitvoering van een bepaald gedrag, trial and error= vallen en opstaan (Teitler, 2014).
Feedback geven (positief gedrag dat je ziet benoemen) en belonen geven meer steun aan de leerling die worstelt met zijn gedrag dan een kritische stem of beoordeling/ veroordeling (Handboek voor Leraren, 2014)
Hersenen van pubers schijnen zo te werken dat ze nog niet met negatieve kritiek om kunnen gaan: ze worden nauwelijks actief op het moment dat er een straf wordt uitgedeeld. Het enige wat zin heeft, als je hen iets wilt aanleren, is positief gedrag belonen. ‘Fijn dat je die deur achter je dicht hebt gedaan!’ heeft meer effect dan ‘Verdorie, waarom doe je die deur nooit achter je dicht?!’ (dr. Marius Rietdijk, 2011).
Wat ik in de praktijk zie is dat docenten vaak op het negatieve gedrag van leerlingen zitten. Er wordt gemakkelijk strafwerk gegeven zoals het overschrijven van een hoofdstuk in een boek. Mijn inziens werkt dit niet en de leerling leert hier (denk ik) niets van. Daarnaast kost het mij energie om telkens op het negatieve gedrag van een leerling te zitten, ik benader leerlingen het liefst zoals ik zelf ook benaderd wil worden. Dit wil niet zeggen dat ik alles maar op zijn beloop laat, ik corrigeer wel degelijk, alleen dan met een positieve draai eraan. Een leerling zei ooit eens tegen mij: ‘Juf, ik moest strafregels schrijven maar mijn moeder heeft dit gedaan’. Mijn visie op straf is dat een leerling iets moet leren van wat hij niet goed heeft gedaan. Zo heb ik mijn eigen strafregels gemaakt in de klas en leerlingen weten wat er van hen verwacht wordt. Als ik ongewenst gedrag zie tijdens de les, komen ze na de les bij mij. Of er wordt over de situatie gepraat, of leerlingen moeten 10 redenen opschrijven waarom dit gedrag ongewenst is en laten ondertekenen door hun ouders. Als ze het dan bij mij inleveren vraag ik of ze het er met pap en mam over hebben gehad, hier komt dan een gesprek uit voort en zo hoor ik wat de leerling ervan heeft geleerd. Wat ik daarna zie is dat de leerling zijn gedrag aanpast en minder gecorrigeerd hoeft te worden in de les. Ik vind dat het klassenklimaat nu veiliger is en dat er meer wordt geleerd.
Dit was nog maar een korte samenvatting op mijn gedrag als docent in de klas. In een volgend verhaal neem ik jullie mee naar mijn laatste deelvraag: Hoe draai ik als docent ongewenst gedrag om naar gewenst gedrag.
Tot snel!
Groet,
Lisanne
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley