Ongewenst vs. gewenst
Door: Lisanne de Wert
Blijf op de hoogte en volg Lisanne
10 December 2017 | Nederland, Best
Hoi allemaal! Leuk dat je weer bereid bent een nieuw verhaal van mij te lezen. Ik ben de afgelopen weken druk bezig geweest met mijn literatuurstudie en in een korte samenvatting neem ik je hierin mee. Daarnaast lees je wat mijn onderzoek in een teamvergadering heeft opgeleverd en hoe ik er nu voor sta in de praktijk. Dus ik zou zeggen: pak een kopje koffie en lees gezellig mee!
Om het allemaal wat concreter te maken lees je eerst wat meer over de opzet van mijn onderzoek, wat wil ik bereiken. Mijn centrale vraag is:
Welke interventies zijn inzetbaar ten gunste van een positief klassenklimaat?
Hierbij heb ik vijf deelvragen.
1. Hoe pak ik ongewenst gedrag aan?
2. Hoe ervaren leerlingen ongewenst gedrag tijdens de les?
3. Welk gedrag vinden docenten ongewenst tijdens de les?
4. Hoe stimuleer ik gewenst gedrag?
5. Hoe draai ik als docent ongewenst gedrag om naar gewenst gedrag?
Allereerst ga je wat theorie lezen dat gebaseerd is op deelvraag 1: Hoe pak ik ongewenst gedrag aan? Hierin leg ik ook de koppeling naar mijn eigen lespraktijk. Daarna lees je het praktische gedeelte dat gaat over deelvraag 3: Welk gedrag vinden docenten ongewenst in de les?
Hoe pak ik ongewenst gedrag aan?
"Leraren die hun klas onder de duim houden door het geven van negatieve correctie riskeren een oplopende machtsstrijd met hun leerlingen". Simonsen en Meyers (2016) adviseren docenten kleine gedragsproblemen te behandelen als leerproblemen. Als negatieve correctie de meest voorkomende interactie met leerlingen is zal het ongewenste gedrag vermoedelijk ook toenemen.
Uit onderzoek blijkt dat docenten die een groter aantal positieve interacties met leerlingen hebben dan negatieve, zien dat het leerlinggedrag verbetert en het aantal ongewenste gedragingen afneemt. Als je toch een fout moet corrigeren, moet je ervoor zorgen dat je nooit je stem moet verheffen want je bent als docent een voorbeeldfunctie voor leerlingen. "Je moet je leerlingen altijd laten weten wat er gaat gebeuren als hij of zij het ongewenste gedrag blijft volhouden". (Simonsen & Meyers, 2016, p. 143).
In het boek van Teitler (2014) wordt gezegd dat het belangrijk is dat in eerste instantie gedragsproblemen moeten worden voorkomen en je als docent leerlingen een veilige leeromgeving moet bieden waarin ze kunnen leren. Daarnaast is het voor de leerlingen belangrijk dat ze het nut leren inzien van regels en consequenties en zelfdiscipline ontwikkelen.
De theorie van Simonsen & Meyers (2016) wordt bevestigd door Teitler (2014). Ook hij zegt dat het individueel leerlinggedrag het best beinvloed wordt door de leerlingen positief te benaderen (en niet negatief), dus wel: leerlingen met een positieve en preventieve benadering belonen voor gewenst gedrag, en niet: ongewenst gedrag afwachten en afstraffen (Teitler, 2014, p. 100).
“Je moet je beseffen dat geen leerling ‘s ochtends naar school komt om eens flink dwars te gaan liggen”, zegt Horrweg in zijn boek gedragsproblemen in de klas (Horreweg, 2015, p. 17). Als docent moet je niet alleen kijken naar hoe de leerling zijn gedrag kan veranderen, maar ook wat er in zijn omgeving moet veranderen: klasgenoten, thuissituatie, docent, plek in de klas. Het is belangrijk om een veilig klassenklimaat te creeren.
Door deze triangulatie ben ik tot de conclusie gekomen dat het belangrijk is om leerlingen positief te benaderen, maar je als docent leerlingen ook moet laten weten wat de consequentie is bij ongewenst gedrag. Hiermee creeer je een veilige leeromgeving waarin iedere leerling zich veilig voelt.
Hoe ga ik in de praktijk om met ongewenst gedrag?
Bij ongewenst gedrag blijf ik rustig en vriendelijk. Ik zeg tegen de leerling vanuit de ik-boodschap dat ik dit gedrag niet tollereer, maar ik zeg dit op een te vriendelijke manier waardoor ik niet congruent ben. Als er een leerling is die ongewenst gedrag vertoont moet ik leren om als als een leider op te treden. En dit kan ook vast op een rustige en vriendelijke manier, zodat ik niet een andere juf de Wert ben als ik voor de klas sta. Dit zal ervoor gaan zorgen dat het veilig blijft in mijn klas.
Door het lesbezoek van mijn instituutsopleider van Fontys op 7 december 2017 ben ik aan een nieuwe literatuurbron gekomen: Steven Covey – 7 eigenschappen van persoonlijk leiderschap. In mijn volgende verhaal kom ik hierop terug met mijn bevindingen.
Wat zeggen docenten over ongewenst gedrag?
In de teamvergadering van 4 december 2017 heb ik een korte vragenlijst afgenomen bij mijn collega’s. Een vraag hierin was: Wat ervaar jij als ongewenst gedrag in de klas?
Het gedrag dat docenten ongewenst vinden is gedrag dat naar het gevoel niet gewenst is en gedrag wat klasgenoten en de docent stoort in de les, zodanig, dat de docent geen les kan geven zoals hij dat zelf wil. Daarnaast wordt er aangegeven dat ongewenst gedrag alles is wat de docent op dat moment niet wil zien, horen of ervaren. Ook geven docenten het volgende aan dat wordt ervaren als ongewenst: als de les wordt gestoord door bv. praten of bezig zijn met andere dingen, respectloos gedrag, eigen regels maken en doen waar ze zelf zin in hebben, door de klas roepen, van de plaats lopen, werksfeer verstoren, door uitleg praten en blijven kletsen met een klasgenoot, met spullen van anderen gooien, hard praten of spullen gaan vernielen.
Een aantal citaten van docenten hoe zijn omgaan met ongewenst gedrag:
“Ik benoem het gedrag wat ik zie en ik geef aan welk gedrag ik wel wil zien. Stap 1 is echter non-verbaal sturing geven anders verland je in veel praten”,
“Ik probeer zoveel mogelijk te benoemen wat ik zie en ook wat ik graag anders zie. Dit valt niet mee, want er gebeurt zoooo veel”,
“Ik handel consequent en ik doe wat ik zeg, daarnaast stimuleer ik positief gedrag en beloon ik dit gedrag”,
“Ik benoem wat ik zie, ik zeg te stoppen met dit gedrag (ik-boodschap) en ik corrigeer”,
“Ik gebruik hiervoor humor, daarnaast benoem ik het gedrag en eventueel sanctioneer ik”,
“Ik spreek leerlingen op dit gedrag aan en ik geef aan wat ik wel wil/ verwacht”,
“Benoemen en dan ombuigen (proberen) naar het gedrag dat ik wel graag wil zien, daarbij verwijzend naar de schoolregels”.
Ik ben tot de conclusie gekomen dat ongewenst gedrag niet wordt genegeerd, zowel door mezelf als door mijn collega’s. Hoe om gegaan wordt met ongewenst gedrag verschilt wel per docent.
De reacties van mijn collega’s neem ik mee naar het Corderius college zodat ik kan vergelijken waar de overeenkomsten en de verschillen liggen over omgaan met ongewenst gedrag. Ik wil de visie en het beleid van het Corderius college weten met betrekking tot ongewenst gedrag, zodat ik dit naast de visie en werkwijze van mezelf kan leggen. Hiermee werk ik toe naar mijn laatste deelvraag: Hoe draai ik als docent ongewenst gedrag om naar gewenst gedrag, en dan ga ik het geleerde in de praktijk brengen.
Zoals je hebt kunnen lezen ben ik een goed eind op weg en ben ik mezelf op pedagogisch vlak steeds meer aan het ontwikkelen. Donderdag 14 december ga ik op schoolbezoek bij het Corderius college, zin in! Na de kerstvakantie kunnen jullie weer een nieuw verhaal van mij verwachten. Hierin zal ik vertellen hoe mijn schoolbezoek bij het Corderius college was en hoe mijn leerlingen ongewenst gedrag ervaren in de klas.
Voor nu alvast een fijne kerst toegewenst en tot in het nieuwe jaar!
Groeten,
Lisanne
Om het allemaal wat concreter te maken lees je eerst wat meer over de opzet van mijn onderzoek, wat wil ik bereiken. Mijn centrale vraag is:
Welke interventies zijn inzetbaar ten gunste van een positief klassenklimaat?
Hierbij heb ik vijf deelvragen.
1. Hoe pak ik ongewenst gedrag aan?
2. Hoe ervaren leerlingen ongewenst gedrag tijdens de les?
3. Welk gedrag vinden docenten ongewenst tijdens de les?
4. Hoe stimuleer ik gewenst gedrag?
5. Hoe draai ik als docent ongewenst gedrag om naar gewenst gedrag?
Allereerst ga je wat theorie lezen dat gebaseerd is op deelvraag 1: Hoe pak ik ongewenst gedrag aan? Hierin leg ik ook de koppeling naar mijn eigen lespraktijk. Daarna lees je het praktische gedeelte dat gaat over deelvraag 3: Welk gedrag vinden docenten ongewenst in de les?
Hoe pak ik ongewenst gedrag aan?
"Leraren die hun klas onder de duim houden door het geven van negatieve correctie riskeren een oplopende machtsstrijd met hun leerlingen". Simonsen en Meyers (2016) adviseren docenten kleine gedragsproblemen te behandelen als leerproblemen. Als negatieve correctie de meest voorkomende interactie met leerlingen is zal het ongewenste gedrag vermoedelijk ook toenemen.
Uit onderzoek blijkt dat docenten die een groter aantal positieve interacties met leerlingen hebben dan negatieve, zien dat het leerlinggedrag verbetert en het aantal ongewenste gedragingen afneemt. Als je toch een fout moet corrigeren, moet je ervoor zorgen dat je nooit je stem moet verheffen want je bent als docent een voorbeeldfunctie voor leerlingen. "Je moet je leerlingen altijd laten weten wat er gaat gebeuren als hij of zij het ongewenste gedrag blijft volhouden". (Simonsen & Meyers, 2016, p. 143).
In het boek van Teitler (2014) wordt gezegd dat het belangrijk is dat in eerste instantie gedragsproblemen moeten worden voorkomen en je als docent leerlingen een veilige leeromgeving moet bieden waarin ze kunnen leren. Daarnaast is het voor de leerlingen belangrijk dat ze het nut leren inzien van regels en consequenties en zelfdiscipline ontwikkelen.
De theorie van Simonsen & Meyers (2016) wordt bevestigd door Teitler (2014). Ook hij zegt dat het individueel leerlinggedrag het best beinvloed wordt door de leerlingen positief te benaderen (en niet negatief), dus wel: leerlingen met een positieve en preventieve benadering belonen voor gewenst gedrag, en niet: ongewenst gedrag afwachten en afstraffen (Teitler, 2014, p. 100).
“Je moet je beseffen dat geen leerling ‘s ochtends naar school komt om eens flink dwars te gaan liggen”, zegt Horrweg in zijn boek gedragsproblemen in de klas (Horreweg, 2015, p. 17). Als docent moet je niet alleen kijken naar hoe de leerling zijn gedrag kan veranderen, maar ook wat er in zijn omgeving moet veranderen: klasgenoten, thuissituatie, docent, plek in de klas. Het is belangrijk om een veilig klassenklimaat te creeren.
Door deze triangulatie ben ik tot de conclusie gekomen dat het belangrijk is om leerlingen positief te benaderen, maar je als docent leerlingen ook moet laten weten wat de consequentie is bij ongewenst gedrag. Hiermee creeer je een veilige leeromgeving waarin iedere leerling zich veilig voelt.
Hoe ga ik in de praktijk om met ongewenst gedrag?
Bij ongewenst gedrag blijf ik rustig en vriendelijk. Ik zeg tegen de leerling vanuit de ik-boodschap dat ik dit gedrag niet tollereer, maar ik zeg dit op een te vriendelijke manier waardoor ik niet congruent ben. Als er een leerling is die ongewenst gedrag vertoont moet ik leren om als als een leider op te treden. En dit kan ook vast op een rustige en vriendelijke manier, zodat ik niet een andere juf de Wert ben als ik voor de klas sta. Dit zal ervoor gaan zorgen dat het veilig blijft in mijn klas.
Door het lesbezoek van mijn instituutsopleider van Fontys op 7 december 2017 ben ik aan een nieuwe literatuurbron gekomen: Steven Covey – 7 eigenschappen van persoonlijk leiderschap. In mijn volgende verhaal kom ik hierop terug met mijn bevindingen.
Wat zeggen docenten over ongewenst gedrag?
In de teamvergadering van 4 december 2017 heb ik een korte vragenlijst afgenomen bij mijn collega’s. Een vraag hierin was: Wat ervaar jij als ongewenst gedrag in de klas?
Het gedrag dat docenten ongewenst vinden is gedrag dat naar het gevoel niet gewenst is en gedrag wat klasgenoten en de docent stoort in de les, zodanig, dat de docent geen les kan geven zoals hij dat zelf wil. Daarnaast wordt er aangegeven dat ongewenst gedrag alles is wat de docent op dat moment niet wil zien, horen of ervaren. Ook geven docenten het volgende aan dat wordt ervaren als ongewenst: als de les wordt gestoord door bv. praten of bezig zijn met andere dingen, respectloos gedrag, eigen regels maken en doen waar ze zelf zin in hebben, door de klas roepen, van de plaats lopen, werksfeer verstoren, door uitleg praten en blijven kletsen met een klasgenoot, met spullen van anderen gooien, hard praten of spullen gaan vernielen.
Een aantal citaten van docenten hoe zijn omgaan met ongewenst gedrag:
“Ik benoem het gedrag wat ik zie en ik geef aan welk gedrag ik wel wil zien. Stap 1 is echter non-verbaal sturing geven anders verland je in veel praten”,
“Ik probeer zoveel mogelijk te benoemen wat ik zie en ook wat ik graag anders zie. Dit valt niet mee, want er gebeurt zoooo veel”,
“Ik handel consequent en ik doe wat ik zeg, daarnaast stimuleer ik positief gedrag en beloon ik dit gedrag”,
“Ik benoem wat ik zie, ik zeg te stoppen met dit gedrag (ik-boodschap) en ik corrigeer”,
“Ik gebruik hiervoor humor, daarnaast benoem ik het gedrag en eventueel sanctioneer ik”,
“Ik spreek leerlingen op dit gedrag aan en ik geef aan wat ik wel wil/ verwacht”,
“Benoemen en dan ombuigen (proberen) naar het gedrag dat ik wel graag wil zien, daarbij verwijzend naar de schoolregels”.
Ik ben tot de conclusie gekomen dat ongewenst gedrag niet wordt genegeerd, zowel door mezelf als door mijn collega’s. Hoe om gegaan wordt met ongewenst gedrag verschilt wel per docent.
De reacties van mijn collega’s neem ik mee naar het Corderius college zodat ik kan vergelijken waar de overeenkomsten en de verschillen liggen over omgaan met ongewenst gedrag. Ik wil de visie en het beleid van het Corderius college weten met betrekking tot ongewenst gedrag, zodat ik dit naast de visie en werkwijze van mezelf kan leggen. Hiermee werk ik toe naar mijn laatste deelvraag: Hoe draai ik als docent ongewenst gedrag om naar gewenst gedrag, en dan ga ik het geleerde in de praktijk brengen.
Zoals je hebt kunnen lezen ben ik een goed eind op weg en ben ik mezelf op pedagogisch vlak steeds meer aan het ontwikkelen. Donderdag 14 december ga ik op schoolbezoek bij het Corderius college, zin in! Na de kerstvakantie kunnen jullie weer een nieuw verhaal van mij verwachten. Hierin zal ik vertellen hoe mijn schoolbezoek bij het Corderius college was en hoe mijn leerlingen ongewenst gedrag ervaren in de klas.
Voor nu alvast een fijne kerst toegewenst en tot in het nieuwe jaar!
Groeten,
Lisanne
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
